10/06/2015
Η Ελλάδα φέρνει στο παγκόσμιο προσκήνιο την ανάγκη για προστασία των νησιωτικών υγροτόπων της Μεσογείου, μέσα από ένα ψήφισμα που εγκρίθηκε παμψηφεί από την Ολομέλεια της διεθνούς Σύμβασης Ραμσάρ.
Συγκεκριμένα, στη 12η Σύνοδο των Κρατών Μερών (COP12) για τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας, η οποία διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Ουρουγουάη, υπερψηφίστηκε με επαίνους σχέδιο ψηφίσματος που υποβλήθηκε πέρυσι από την Ελλάδα (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής). Το ψήφισμα ξεκινάει με την αναγνώριση ότι η λεκάνη της Μεσογείου είναι περιοχή παγκόσμιας σημασίας για τη βιοποικιλότητα, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην πολυνησιωτικότητα και στο γεγονός ότι αποτελεί έναν από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του πλανήτη.
Στη συνέχεια, καλεί τα κράτη μέλη από τη Μεσόγειο σε θέσπιση καθεστώτος και ολοκληρωμένων στρατηγικών προστασίας για τους νησιωτικούς υγροτόπους, αντιμετωπίζοντας κατεπειγόντως τις σοβαρές ανθρωπογενείς πιέσεις και διασφαλίζοντας τη διατήρηση, τόσο της βιοποικιλότητας, όσο των υδρολογικών, πολιτιστικών και κοινωνικών τους αξιών. Η σημαντική αυτή εξέλιξη στηρίζεται στη δεκαετή συστηματική δουλειά του WWF Ελλάς, που έχει ως στόχο την προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων στις ανθρώπινες πιέσεις, μικρών και διάσπαρτων στα νησιά πυρήνων βιοποικιλότητας που θωρακίζουν τις παράκτιες περιοχές από τη διάβρωση, αλλά εξαφανίζονται με γοργό ρυθμό.
Η δουλειά της ομάδας του WWF Ελλάς δεν ήταν εύκολη. Το 2004, κανένας δεν ήξερε πόσοι μικροί υγρότοποι υπάρχουν στα νησιά, κενό το οποίο καλύφθηκε με οργανωμένη και επίμονη πρωτογενή έρευνα και απογραφή της κατάστασης 806 υγροτόπων σε 75 ελληνικά νησιά. Την πολύτιμη αυτή γνώση το WWF Ελλάς την έκανε δημόσιο κτήμα, μέσα από τη βάση δεδομένων στο Υγροτόπιο.
Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των εξαιρετικά ευάλωτων συστημάτων δεν εντασσόταν σε κανένα προστατευτικό πλαίσιο, με αποτέλεσμα υγρότοποι να χάνονται σε μια νύχτα από αποξηραντικές παρεμβάσεις ή δόμηση. Το 2011, ο νόμος 3937/2011 για τη βιοποικιλότητα συμπεριέλαβε σαφείς διατάξεις για την προστασία τους. Επίσης, τον Ιούνιο του 2012 υπογράφηκε προεδρικό διάταγμα με συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία και οικολογική διαχείρισή τους, το οποίο θέτει υπό τη σκέπη του νόμου 380 φυσικούς υγροτόπους σε 59 νησιά. Ταυτόχρονα, η ομάδα ανέλαβε τοπική δράση για δεκάδες περιπτώσεις παρανομιών που απείλησαν υγροτόπους σε πολλά νησιά, όπως για παράδειγμα το Έλος Παπά στην Ίο, τον καλαμιώνα Μαλίων και την εκβολή Μορώνη στην Κρήτη, το Έλος Ντίπι της Λέσβου, και πολλούς άλλους.
Μέσα σε αυτήν την προσπάθεια για ολοκλήρωση του καθεστώτος προστασίας, αλλά και για διεθνοποίηση της ανάγκης για προστασία, το 2011 ξεκίνησε συνεργασία με το υπουργείο περιβάλλοντος για κατάθεση από την Ελλάδα σχεδίου ψηφίσματος στη Γραμματεία της Σύμβασης Ραμσάρ. Μέσα από διαρκείς διαβουλεύσεις το ώριμο πλέον σχέδιο ψηφίσματος υποβλήθηκε προς ψήφιση στη 12η σύνοδο κρατών-μερών της Σύμβασης Ραμσάρ που ολοκληρώνεται σήμερα στην Ουρουγουάη. Το WWF Ελλάς οφείλει ιδιαίτερη μνεία στη σημαντική συμβολή των υπηρεσιών του υπουργείου και στα στελέχη που αγκάλιασαν με ενθουσιασμό και πολλή δουλειά την πρωτοβουλία αυτή, υποστηρίζοντας παράλληλα προς τις διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου την ανάγκη προώθησης του ψηφίσματος στη Γραμματεία της Σύμβασης Ραμσάρ. Ιδιαίτερη μνεία οφείλεται επίσης και στις περιφερειακές υπηρεσίες για την άμεση ανταπόκριση στις αναφορές μας για περιπτώσεις υποβάθμισης υγροτόπων στα νησιά. «Το συγκεκριμένο ψήφισμα έτυχε ιδιαίτερα θετικής αποδοχής από όλες τις εθνικές αντιπροσωπείες και βελτίωσε κατά πολύ την εικόνα της Ελλάδας στο πλαίσιο της Σύμβασης Ραμσάρ, της οποίας κύριο μέλημα μέχρι και την προηγούμενη σύνοδο ήταν η αναφορά (συχνά ωραιοποίηση) για την κακή κατάσταση πολλών από τους 10 ελληνικούς υγροτόπους που προστατεύονται.
Η υιοθέτηση του ψηφίσματος αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην προστασία νησιωτικών υγροτόπων και ηθική αναγνώριση της σημαντικής δουλειάς πολλών ανθρώπων της οργάνωσης που συνέβαλαν στο να γίνει πραγματικότητα», δήλωσε ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς. Ο Ντέλμαρ Μπλάσκο, Συντονιστής της Μεσογειακής Πρωτοβουλίας για τους Υγροτόπους τόνισε τα εξής: «Σήμερα σημειώθηκε πρόοδος για τους Μεσογειακούς υγροτόπους. Η Σύνοδος του Ραμσάρ που συνήλθε στην Πούντα δελ Έστε της Ουρουγουάης υιοθέτησε ψήφισμα που καλεί τα κράτη να καταγράψουν και να προστατεύσουν επειγόντως υγροτόπους στα νησιά της Μεσογείου. Εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες νησιωτικοί υγρότοποι παίζουν σημαντικό ρόλο για ανθρώπους και φύση, όμως δεν προστατεύονται επαρκώς. Με αυτό το ψήφισμα, μπορούμε να δουλέψουμε με κυβερνήσεις και οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, ώστε να διασφαλίσουμε αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα, προς όφελος των νησιωτών και της βιοποικιλότητας της περιοχής μας.»