Η επιλογή κυνηγετικού σκύλου

Χρήσιμες πληροφορίες προσφέρει η ΚΟΜΑΘ μέσα από ένα κατατοπιστικό άρθρο του Γιάννη Νικολακόπουλου για την επιλογή ενός κυνηγετικού σκύλου. 

Προτού επιλέξουµε τη φυλή του σκύλου που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα µας συντροφεύει πολλά χρόνια στα κυνήγια µας, θα πρέπει να σκεφτούµε. Τι θηράµατα προτιµάµε; Πως µας αρέσει να κυνηγάµε; Θέλουµε πουλόσκυλο γρήγορο ή αργό; Κοντινό ή να ανοίγεται; Το λαγόσκυλό µας θέλουµε να καταδιώκει ή να πηγαίνει «καβάλα»; Σε τι εδάφη κυνηγάµε συνήθως; Έχουµε χώρο και αυτοκίνητο για µεγαλόσωµους σκύλους;

Αν µε ειλικρίνεια καταγράψουµε σε ένα χαρτί τα «πρέπει» και τα «θέλω» µας και τα ταιριάξουµε τον σκύλο που τα ικανοποιεί, δεν θα πρέπει να εκπλαγούµε αν διαπιστώσουµε πως ο υποτιθέµενος «σκύλος των ονείρων µας» τελικά δεν κάνει για µας. Προτού καταλήξουµε, δεν θα πρέπει να αρκεσθούµε µόνο σε όσα έχουµε ακούσει γι αυτές τις φυλές. Θα πρέπει να διαβάσουµε µερικά βιβλία για τα προσόντα τις ιδιαιτερότητες και τις απαιτήσεις της κάθε φυλής. Να επιδιώξουµε να δούµε αρκετές φορές πως κυνηγά ένας καλός εκπρόσωπος της φυλής. Η επαφή µε τον όµιλο της φυλής και µε γνωστούς εκτροφείς θα µας βοηθήσει να µάθουµε τα µικρά µυστικά της.

Αρσενικό ή θηλυκό;

Κάθε φύλο έχει τα υπέρ και τα κατά του. Το γενετικό σύστηµα των θηλυκών είναι πιο πολύπλοκο από εκείνο των αρσενικών και κατά συνέπεια ευπαθέστερο σε ασθένειες. Κατά την «περίοδο» η σκύλα τίθεται εκτός κυνηγίου, αν ζει µέσα στο σπίτι λερώνει, ενώ αν υπάρχουν και αρσενικά πρέπει να προσέχουµε συνεχώς για ανεπιθύµητο ζευγάρωµα. Από την άλλη συνήθως τα θηλυκά «ωριµάζουν» νωρίτερα από τα αρσενικά, ενώ έχουν και πιο γλυκό χαρακτήρα.

Με «χαρτιά» ή χωρίς «χαρτιά»;

Πολλοί λένε πως δεν εµπιστεύονται τα πεντιγκρί γιατί µπορεί να είναι ψεύτικα. Όντως υπάρχουν και απατεώνες. Θα καταργήσουµε όµως τα διπλώµατα οδήγησης επειδή κυκλοφορούν και διπλώµατα «µαϊµούδες»; Στο χέρι µας είναι να µάθουµε να διαβάζουµε ένα πεντιγκρί, να συλλέγουµε πληροφορίες για όσους περισσότερους προγόνους µπορούµε, να τους δούµε, να ρωτήσουµε ανθρώπους που τους έχουν δει, από φωτογραφίες, από περιοδικά, από ιστοσελίδες ή οπουδήποτε αλλού. Εάν δεν αγοράζουµε από βιτρίνες η από αγγελίες που τελειώνουν «….αποστέλλονται σε όλη την Ελλάδα», αν για να πάρουµε το κουτάβι συναντηθούµε πολλές φορές µε τον εκτροφέα, αν τον γνωρίσουµε και µας γνωρίσει, αν µας µεταδώσει από τις γνώσεις του και µας συµβουλεύσει για το µεγάλωµα του κουταβιού, τότε συνήθως δεν είναι απατεώνας, και δεν θα µας δώσει ψεύτικα «χαρτιά».

Άλλοι λένε «εγώ θέλω να αγοράσω σκύλο και όχι... χαρτιά». Ναι, αλλά ο σκύλος έχει σκελετό και µυς, από τους οποίους εξαρτάται η εργονοµία του και η µορφή του εποµένως και η αντοχή του. Κι αυτά είναι κληρονοµικά. Ο σκύλος έχει όσφρηση η οποία είναι επίσης κληρονοµική. Κυνηγά και µε την όραση, µε την ακοή και το µυαλό, χαρακτηριστικά που επίσης µεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Κληρονοµικά προσόντα και ελαττώµατα (κυνηγετικά ή µορφολογικά ή και τα δύο) δεν δίνουν µόνο οι γονείς, αλλά και οι παππούδες, οι γιαγιάδες, οι προπάπποι κ.ο.κ. Είναι σε όλους γνωστό και αποδεδειγµένο πως από άριστους γονείς δεν είναι σίγουρο πως θα προκύψουν αποκλειστικά άριστοι απόγονοι. Απλώς από ένα τέτοιο ζευγάρωµα οι πιθανότητες για άριστους απογόνους είναι περισσότερες.

Όσοι περισσότεροι πρόγονοι (που αναγράφονται σε ένα πεντιγκρί) ήταν αποδεδειγµένα άξιοι για τον σκοπό που προορίζονταν, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για καλά κουτάβια, τα οποία αργότερα θα δώσουν επίσης καλούς απογόνους. Εποµένως το να γνωρίζεις ότι οι γονείς είναι καλοί κυνηγοί ίσως δεν είναι αρκετό. Είναι καλύτερο, όµως, από το να µην ξέρεις τίποτα. Και τότε βέβαια, υπάρχουν πιθανότητες για καλούς απογόνους, αλλά σαφώς λιγότερες απ’ ό,τι µε άξια κυνηγόσκυλα που έχουν καλά (ψαγµένα) πεντιγκρί. Με λίγα λόγια, χρειάζονται τόσο τα χαρτιά όσο και η απόδειξη της κυνηγετικής αξίας των προγόνων, προκειµένου να έχουµε περισσότερες πιθανότητες να βρούµε καλό σκύλο. Κι από αυτόν σε λίγα χρόνια θα µπορούµε να έχουµε το «δικό µας γόνο», χωρίς να βγούµε πάλι στη γύρα µπας και µας κάτσει κανά καλό κουτάβι...

Η σηµασία της µορφολογίας

Όταν λέµε «εξέταση µορφολογίας» εννοούµε τη σύγκριση που κάνει ένας γνώστης, κριτής ή εκτροφέας, µε το πρότυπο (standard) της φυλής. Ανάλογα µε το πόσο ταυτίζεται ο σκύλος µε το πρότυπο αυτό χαρακτηρίζεται ως «Εξαίρετος», «Πολύ καλός», «Καλός», «Επαρκής» ή «Ανεπαρκής». Το πρότυπο περιγράφει το χαρακτήρα και το σωµατότυπο της φυλής. Στο σηµείο αυτό χρειάζεται προσοχή, διότι υπάρχουν σκύλοι µε πεντιγκρί που δεν ανταποκρίνονται εµφανισιακά στη φυλή τους ή παρουσιάζουν σοβαρό πρόβληµα, όπως δυσπλασία ισχίου ή πρόβληµα συµπεριφοράς.

Σε έναν κυνηγετικό σκύλο ελέγχουµε τη συµµετρία των µελών του. Η ασυµµετρία (π.χ. ένας πολύ κοντός λαιµός , ψηλότερο πίσω σύστηµα από εµπρός, λεπτά άκρα σε ογκώδη σώµα) προκαλεί µεγάλα εργονοµικά προβλήµατα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνουµε στις γωνιώσεις των σκελών: Μικρότερες ή µεγαλύτερες γωνιώσεις προκαλούν ανωµαλία στην κίνηση µε αποτέλεσµα ο σκύλος να µην τρέχει γρήγορα ή να κουράζεται εύκολα. Σηµαντική είναι και η γραµµή της πλάτης (σπονδυλική στήλη). Το ακρώµιο εξετάζεται πάντα, γιατί η ωµοπλάτη (το ανώτερο κόκαλο του ποδιού) δεν αρθρώνεται στη σπονδυλική στήλη, αλλά συγκρατείται µε ιστούς. Ένα ρηχό ή στενό στήθος δεν αφήνει περιθώρια για την ανάπτυξη των πνευµόνων, εποµένως ο συγκεκριµένος σκύλος δεν θα οξυγονώνεται κανονικά και δεν θα έχει αντοχή.

Μη σας φανεί υπερβολή όταν διαβάσετε σε µία κρίση «σωστή έκφυση ουράς». Η ουρά αποτελεί κάτι σαν προέκταση της σπονδυλικής στήλης και δείχνει τη θέση της σε σχέση µε τη λεκάνη. Και η σωστή θέση της λεκάνης είναι σηµαντική για την πίσω κίνηση του σκύλου. Χαρακτηριστικά που ίσως ακούγονται επουσιώδη (π.χ. χαλαρά µετακάρπια) είναι αυτά που στο σύνολό τους διαχωρίζουν ένα κυνηγόσκυλο που δουλεύει όλη µέρα από ένα άλλο που σε δύο ώρες έχει εγκαταλείψει τη προσπάθεια λόγο κούρασης.

Λεπτοµέρειες της επιλογής

Όσες κι αν είναι οι γνώσεις, οι εµπειρίες µας ή η καλή πρόθεση του εκτροφέα για να επιλέξουµε το σωστό, αγοράζοντας ένα κουτάβι παίζουµε πάντα µε πιθανότητες. Στο χέρι µας είναι να έχουµε τις περισσότερες πιθανότητες υπέρ µας εφαρµόζοντας τα όσα εκτέθηκαν προηγουµένως και εξακριβώνοντας πριν από την αγορά αν ο εκτροφέας ασχολήθηκε όσο έπρεπε µε τη σωστή διατροφή, την υγιεινή διαµονή και την κοινωνικοποίηση των κουταβιών κατά τους 2-3 πρώτους µήνες της ζωής τους. Επιλέγοντας ένα νεαρό σκύλο, αντί για κουτάβι, θα πρέπει να είµαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί. Γιατί κάποιος κράτησε ένα σκύλο τόσους µήνες και αποφασίζει να τον πουλήσει; Στα κυνηγόσκυλα δεν είναι τόσο το χρηµατικό όφελος που θα προκύψει από την πώληση, όσο τα έξοδα και ο κόπος του εκτροφέα. Μόνο σε σκύλους που πρόκειται να κάνουν πρωταθλητισµό µορφολογίας στοιχίζει το νεαρό πολύ περισσότερο από το κουτάβι, αφού σε αυτό τα προτερήµατά του είναι πλέον εµφανή. Ας είµαστε επιφυλακτικότεροι στα «ξεκινηµένα».

Συνήθως όταν ο ιδιοκτήτης δει πως ο σκύλος δεν «προχωρά» στην εκπαίδευση, δεν έχει «µύτη» ή αντοχή και γενικά έχει κάποια κουσούρια ή ακόµα χειρότερα, αν κατάλαβε ότι έχει κάνει πολλά 7 λάθη στηνανατροφή και την εκπαίδευσή του που δεν διορθώνονται, φροντίζει να τον πουλήσει αµέσως. Αν ο σκύλος έχει αλλάξει δύο-τρεις ιδιοκτήτες, καλύτερα ξεχάστε τον. Ας εξετάσουµε όµως την περίπτωση αγοράς ενός νεαρού σκύλου και από την θετική της πλευρά. Ελέγχουµε τη µορφολογική αρτιότητα του σκύλου. Αν ο προηγούµενος ιδιοκτήτης είχε δουλέψει σωστά τον σκύλακα από κουταβάκι, θα διαπιστώσουµε τον καλό χαρακτήρα του, την ανεξαρτησία του, την κοινωνικοποίησή του, τη δεκτικότητά του για µάθηση, τη ρώµη του, την αντοχή του και κυρίως τις κυνηγετικές του προοπτικές, που θα βελτιωθούν µε την εκπαίδευση.

Αν τα στοιχεία αυτά διαπιστωθούν η επιλογή δεν µπορεί να είναι κακή. Τέλος η σίγουρη -αλλά και ακριβότερη - λύση για να έχουµε τον σκύλο που θέλουµε, είναι η αγορά ενός «έτοιµου». Προσοχή όµως! Εµείς είµαστε «έτοιµοι» για να έχουµε ένα τέτοιο σκύλο; Οι γνώσεις µας και οι ικανότητές µας είναι αρκετές για να τον διατηρήσουµε σε υψηλό επίπεδο; Θα πηγαίνουµε για κυνήγια και εκπαιδευτικά ή θα τον βγάζουµε ένα Σαββατοκύριακο το µήνα από Σεπτέµβρη έως Φεβρουάριο; Με αυτές τις συνθήκες δεν θα φταίει ο εκπαιδευτής. Αν, λοιπόν, έχουµε τις δυνατότητες να αγοράσουµε ένα καλό κυνηγόσκυλο της φυλής που καταλήξαµε ότι µας ταιριάζει, µε καλό pedigree, µορφολογικά σωστό, θα πρέπει να κάνουµε υποµονή µέχρι να το βρούµε ακριβώς όπως το θέλουµε, έστω κι αν χρειαστεί να περιµένουµε πολύ. Να το δοκιµάσουµε σε διάφορα κυνηγητικά εδάφη, µακριά από την περιοχή του πωλητή, µε διαφορετικά θηράµατα.

Η τιµή πρέπει να διαµορφώνεται όχι µόνο από τα προσόντα του αλλά και από τα ελαττώµατά του, γιατί ειδικά σ’ αυτά πρέπει να εστιάσουµε την προσοχή µας. Να τα αξιολογήσουµε, να δούµε πόσο σοβαρά είναι, αν διορθώνονται, αν θα χρειαστούµε την βοήθεια ειδικού και πόσο επί πλέον θα µας κοστίσει. Τέλος, είναι απαραίτητη µια σχολαστική εξέταση από τον κτηνίατρό µας. Ενδεχοµένως να χρειαστεί να κάνουµε πολλά και µακρινά ταξίδια, εντός ή εκτός συνόρων, και να επιστρέφουµε µε άδεια χέρια. Κάποια µέρα, όµως, θα βρούµε το κατάλληλο σκυλί. Και µετά όλα θα είναι πιο εύκολα, θα έχουµε τα δικά του κουτάβια.