Πρώτες βοήθειες σε δηλητηριασμένο ζώο

Ένα από τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει ο ιδιοκτήτης μικρών ζώων είναι η δηλητηρίαση του κατοικιδίου του. Υπάρχουν πολυάριθμες τοξικές ουσίες διαφόρων προελεύσεων, όπως από χημικές ουσίες (κυρίως φυτοφάρμακα), φάρμακα, έντομα, ερπετά, φυτά. Οι ουσίες αυτές μπορούν να προσληφθούν από το ζώο είτε από το στόμα, είτε να το εισπνεύσει, είτε ν’ απορροφηθεί από το δέρμα του, είτε να τσιμπηθεί το ζώο από κάποιο δηλητηριώδες έντομο. Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των τοξικώσεων είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας του ιδιοκτήτη, η άμεση προσαγωγή του ζώου στον κτηνίατρο αν αυτό είναι δυνατό, και η χορήγηση πρώτων βοηθειών μέχρι να το δει ο κτηνίατρος. Σε περίπτωση λήψης της τοξικής ουσίας από το στόμα, η πρόκληση του εμετού στο ζώο είναι ευεργετική.

Συνήθως υπάρχουν πολλές διαθέσιμες ουσίες στο σπίτι μας, που μπορούν να προκαλέσουν εμετό, όπως το υπεροξείδιο του υδρογόνου, (το γνωστό μας οξυζενέ), το αλατόνερο ή το σιρόπι ιπεκακουάνας. Συγκεκριμένα, όταν θέλουμε να προκαλέσουμε εμετό με οξυζενέ, μπορούμε σε μισό ποτήρι νερό να διαλύσουμε τρεις κουταλιές της σούπας οξυζενέ και με τη βοήθεια μιας μεγάλης σύριγγας (20ml) να το χορηγήσουμε σιγά-σιγά από το στόμα. Βασική προϋπόθεση για τη χρήση αυτών των διαλυμάτων, είναι το ζώο να μην εμφανίζει καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, απώλεια συνείδησης, σπασμούς, μείωση ή απώλεια των φαρυγγικών αντανακλάσεων, λόγω του σοβαρού κινδύνου πρόκλησης εισροφητικής βρογχοπνευμονίας. Επίσης αν έχουμε την υποψία ότι το ζώο έχει προσλάβει ισχυρά οξέα ή αλκάλεα ή έντονες καυστικές ουσίες ή παράγωγα πετρελαίου, τότε πάλι αντενδείκνυται η χορήγηση εμετικών. Για την πρόκληση εμετού με αλατόνερο, μπορούμε σε μισό ποτήρι νερό να διαλύσουμε τόσο αλάτι ώστε να γίνει το διάλυμά μας κορεσμένο (συνήθως 3 κουταλιές της σούπας αλάτι είναι αρκετές) και να το χορηγήσουμε με τη βοήθεια μιας σύριγγας. Επίσης η χορήγηση 1/2 έως 2 κουταλιές του γλυκού σιροπιού ιπεκακουάνας (η δοσολογίας ρυθμίζεται ανάλογα με το σωματικό βάρος του ζώου), μπορεί να προκαλέσει εμετό μέσα σε λίγα λεπτά. Η δόση αυτή μπορεί να επαναληφθεί, αν μετά από είκοσι λεπτά το ζώο δεν έχει κάνει εμετό. Αν μετά τη χορήγηση σιροπιού ιπεκακουάνας δεν προκληθεί εμετός, τότε πρέπει να διενεργείται πλύση στομάχου, για ν’απομακρυνθεί η χορηγηθείσα ποσότητα και ν’αποφευχθεί η καρδιοτοξική του δράση. Το σιρόπι αυτό δεν πρέπει να χορηγείται σε συνδυασμό με ενεργό άνθρακα, γιατί έτσι μειώνεται η αποτελεσματικότητα του. Επίσης δεν πρέπει να συγχέεται με το υγρό εκχύλισμα ιπεκακουάνας, το οποίο είναι 14 φορές περισσότερο δραστικό.

Τέλος μια αποτελεσματικότατη μέθοδος για πρόκληση εμετού είναι η ενέσιμη χορήγηση υποδορίως απομορφίνης (εμπορική ονομασία: Filtalen). Η δοσολογία είναι: 3-6mg για κάθε 10 κιλά σωματικού βάρους για τους σκύλους και 2-5mg για τις γάτες. Κάθε αμπούλα Filtalen περιέχει 10mg απομορφίνη. Αυτή η μέθοδος προτιμότερο είναι να γίνεται από τον κτηνίατρο για να μπορεί να εκτιμήσει την αναγκαιότητα της χορήγησης αυτής της ουσίας και να δώσει την απαιτούμενη δόση, χωρίς να γίνει υπερδοσολογία. Ξανατονίζεται ότι απαγορεύεται η χορήγηση οποιασδήποτε εμετικής ουσίας αν το ζώο εμφανίζει σπασμούς ή απώλεια συνείδησης. Επίσης, αν έχουν περάσει 4 ώρες από τη λήψη της τοξικής ουσίας, τότε η πρόκληση εμετού είναι άσκοπη, γιατί ήδη το δηλητήριο έχει προωθηθεί στο λεπτό έντερο. Ως αντίδοτα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δηλητηριάσεις είναι ο ενεργός άνθρακας και η ατροπίνη.

Ο ενεργός άνθρακας (εμπορική ονομασία Norit) είναι προσροφητική ουσία των διάφορων τοξικών ουσιών, με αποτέλεσμα να δεσμεύει το δηλητήριο και να το αποβάλλει με τα κόπρανα. Η δοσολογία είναι 3-6 κάψουλες μαζί, ανάλογα με το βάρος του ζώου. Η ατροπίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται και ως αντίδοτο για τις δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα, που ανήκουν στην κατηγορία των οργανοφωσφορικών ή των καρβαμιδικών. Η δοσολογία είναι 0,2-2mg/κιλό σωματικού βάρους και χορηγείται ενδομυϊκά ή υποδόρια. Η δόση αυτή μπορεί να επαναληφθεί ανάλογα με τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης κάθε 3-6 ώρες.

Ενδεικτικά συμπτώματα, ότι το ζώο μας μπορεί να έχει πάρει φυτοφάρμακο, είναι η έντονη σιελόρροια, ο μυϊκός τρόμος και πιθανόν οι σπασμοί. Υπόψην ότι τα φυτοφάρμακα είναι τα πιο συνηθισμένα δηλητήρια που συναντούμε στην πράξη, είτε αυτά προέρχονται από εσκεμμένη δηλητηρίαση (γνωστές φόλες) είτε από δική μας απροσεξία, όταν αφήνουμε σε μη καλά προστατευμένο χώρο αυτές τις τοξικές ουσίες ή όταν ψεκάζουμε ή βάζουμε λιπάσματα σε χώρους που ζούν τα ζώα μας. Τέλος, σε περίπτωση δαγκώματος του ζώου από φίδι, ή άλλο δηλητηριώδες ερπετό ή έντομο, θα ήταν χρήσιμο μέχρι να το αντιμετωπίσει αυτό το περιστατικό ο κτηνίατρος, να γίνει ενδομυϊκά στο ζώο μια ένεση κορτιζόνης ταχείας απορρόφησης και συγκεκριμένα η Solucortef των 500mg, η οποία μπορεί ν’ αντιμετωπίσει μερικώς τον κίνδυνο αναφυλακτικού σοκ. Προσοχή, δεν πιάνουμε το σημείο του δήγματος, ειδικά αν έχουμε και μια μικρή αμυχή στο χέρι μας, γιατί θα περάσει μέρος του δηλητηρίου στον οργανισμό μας. Καλό είναι λοιπόν, να είναι πάντα κάποιος σε ετοιμότητα, έχοντας ένα μικρό φαρμακείο στο σπίτι του, στο αυτοκίνητό του ή ακόμα και επάνω του, ειδικά αν πρόκειται για κυνηγό, στον οποίο μπορεί να συμβεί μια τέτοια κατάσταση σ’ένα πολύ απομακρυσμένο μέρος. Όταν ένα ζώο έχει δηλητηριαστεί από εντομοκτόνα ή τριμμένα γυαλιά είναι πολύ ευαίσθητο στο φως και τον θόρυβο, προστατέψτε το. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τη βαρφαρίνη (ποντικοφάρμακο). Επειδή όμως συνήθως δεν γνωρίζουμε για τι δηλητήριο πρόκειται, το καλύτερο είναι, κατά την μεταφορά σε κτηνίατρο, να έχετε το ζώο, σκεπασμένο ήσυχο και άνετο.

GreekHunter: Δείτε και ένα σχετικό βίντεο από το www.patrasanimalhealth.gr