Οι ιδιότητες του βατόμουρου

Βατόμουρο (αγγλ. Blackberry) είναι το βρώσιμο φρούτο που παράγεται από οποιοδήποτε είδος των φυτών του γένους Βάτος (rubus) της οικογενείας των ροδιδών. Σε εξειδικευμένα βιβλία η γνωστή βατομουριά αναφέρεται ως "Βάτος ο θαμνώδης". Περιλαμβάνει πολυάριθμα είδη και υβρίδια, χαμηλών, συνήθως αγκαθωτών θάμνων με ευρεία εξάπλωση σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στις βόρειες περιοχές. Καλλιεργείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες για τον εύγεστο καρπό του που κονσερβοποιείται, αλλά και χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας και αρωματικού λικέρ.

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη βατομουριά για την ποδάγρα ή αρθρίτιδα. Οι Κινέζοι έκαναν χρήση των κόκκινων, μη ώριμων φρούτων στη θεραπεία νεφρικών προβλημάτων καθώς και για την αντρική ανικανότητα. Οι δε Ρωμαίοι μασούσαν φύλλα βατομουριάς για να σταματήσουν την αιμοραγία των ούλων.
Αποτελεί ένα από τα γλυκά φρούτα του καλοκαιριού. Ωριμάζει τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη ενώ η πρώιμη κατανάλωσή τoυ μπορεί να ξεκινήσει και από τον Ιούλη. Εκτός από τη γλυκιά γεύση του μας προσφέρει και υψηλή θρεπτική αξία σε υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες, βιταμίνες, ανόργανα συστατικά, νερό, αντιοξειδωτικά και κυρίως φλαβονοειδή. Ειδικοί λένε πως η κατανάλωση βατόμουρων είναι ωφέλιμη, εφόσον αυτοί οι καρποί περιέχουν πολυάριθμα θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες Α, C, Ε και το φολικό οξύ, τα ιχνοστοιχεία σελήνιο και ασβέστιο, οι πολυφαινόλες και μια ομάδα ουσιών που λέγονται ανθοκυανίνες και τους χαρίζουν το χαραστηριστικό χρώμα τους.

Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσοι καταναλώνουν άφθονα φρούτα και λαχανικά έχουν μειωμένες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο. Νεώτερες μελέτες αποδεικνύουν πως οι ζουμεροί καρποί όπως τα σμέουρα, τα βατόμουρα και τα μούρα συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον ισχυρών αντικαρκινικών εκπροσώπων του φυτικού βασιλείου, σύμφωνα με την εφημερίδα «New York Times».

Τις βατομουριές τις συναντούμε σε δασώδεις κυρίως περιοχές, φράκτες, θαμνότοπους, στις όχθες των ρυακιών ακόμα και στις άκρες των δρόμων. Βγάζουν άφθονες παραφυάδες οι οποίες σχηματίζουν μακρυούς και ευλύγιστους τοξοειδείς βλαστούς με ισχυρά αγκάθια. Έχει βαθυπράσινα σύνθετα φύλλα με 3-5 οδοντωτές προεξοχές από τα οποία το ακρειανό  έχει μακρύτερο μίσχο. Τα άνθη έχουν υπόλευκα πέταλα. Οι καρποί του, τα γνωστά άγρια βατόμουρα, είναι χυμώδεις, εύγεστοι και εδώδιμοι, στην αρχή πράσινοι, έπειτα κοκκινόξανθοι και τελικά μαύροι και γιαλιστεροί. Είναι ανθεκτικά φυτά και αντέχουν στις παγωνιές.
Πιο αναλυτικά σχετικά με το πλήθος των ευεργετικών τους ιδιοτήτων, παραθέτουμε τα εξής:

• Τα βατόμουρα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες σε σύγκριση με τα περισσότερα άλλα φρούτα. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εντέρου και στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερίνης.
• Μια χούφτα βατόμουρα δίνει σχεδόν το μισό της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας σε μαγνήσιο, το οποίο βοηθά στη δημιουργία ενός συνδετικού ιστού, ζωτικής σημασίας για τη ν ισχυρή δομή των οστών.
• Μια άλλη ιδιότητα είναι ότι περιέχουν ανθοκυανίνες που αποτελούν φυσικές χρωστικές με αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μερικές από τις ανθοκυανίνες αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ενώ περιέχουν και φλαβονοειδή που αποδεδειγμένα δρούν αποτελεσματικά ένατι του καρκίνου του δέρματος και του πνεύμονα 
• Επιπρόσθετα, η λουτείνη που περιέχουν προστατεύει το μάτι δημιουργώντας χρωστικές στην ωχρά κηλίδα, την ευαίσθητη περιοχή στο πίσω μέρος του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, ενώ συμβάλλει και στην πρόληψη οφθαλμικών βλαβών που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία
• Αποτελούν πηγή πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για το ανοσποποιητικό μας σύστημα και την καρδιαγγειακή υγεία, αφού συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Βοηθάει επίσης στη βελτίωση της απορρόφησης του σιδήρου από άλλα τρόφιμαπου καταναλώνονται την ίδια στιγμή, με αποτέλεσμα να μειώνει τον κίνδυνο αναιμίας.
• Ένα άλλο χαρακτηριστικό των βατόμουρων είναι ότι είναι πλούσια σε τανίνες. Σε ενδεχόμενη επαφή τους με το δέρμα, σφίγγουν τους ιστούς, γεγονός που βοηθά στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων και κατά συνέπεια στη μείωση της ελαφρούς αιμορραγίας. Οι τανίνες έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική και ως κατάπλασμα για την επούλωση πληγών.
• Για το λόγω αυτό θα πρέπει άτομα με χρόνια γαστρεντερικά προβλήματα και ειδικά έλκος στομάχου να μην καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες του φρούτου.
• Τέλος, τα βατόμουρα περιέχουν φυλλικό ή φολικό οξύ, που παίζει σημαντικό ρόλο στην υγιή διαίρεση και ανάπτυξη των κυττάρων.