Ο υβριδισμός του αγριόχοιρου

O Κυνηγετικός Σύλλογος Δράμας δημοσιεύει το ακόλουθο άρθρο του Θεοφάνη Καραμπατζάκη, Δασολόγου-Περιβαλλοντολόγου, για τον υβριδισμό του αγριόχοιρου και τον κίνδυνο γενετικής μόλυνσης των πληθυσμών του.

Οι φυσικοί πληθυσμοί των θηραμάτων της χώρας μας αλλά και ολόκληρου του πλανήτη, διαθέτουν ένα ανεκτίμητης αξίας γενετικό υλικό το οποίο δημιουργήθηκε μέσα από φυσικές επιλογές αιώνων και τους επιτρέπει να επιβιώνουν, να προσαρμόζονται αλλά και να αντιστέκονται στις νέες αλλαγές των συνθηκών του περιβάλλοντος. Κάθε λοιπόν τεχνητή νόθευση αυτού του γενετικού υλικού επιφέρει γενετική μόλυνση στους πληθυσμούς του είδους στο οποίο γίνεται.

Ας δούμε όμως πρακτικά τι σημαίνει αυτό στην περίπτωση του αγριόχοιρου. Ο αγριόχοιρος της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης δηλ. το υποείδος Sus scrofa scrofa, διαθέτει 36 ζεύγη χρωμοσώμων. Ο αγριόχοιρος της Κορσικής, της Β. Αφρικής, κάποια υποείδη της Ρωσίας και της Ασίας και επίσης ο οικόσιτος χοίρος διαθέτουν 38 ζεύγη χρωμοσώμων. Αυτά τα υποείδη του αγριόχοιρου καθώς και ο οικόσιτος χοίρος μπορούν να διασταυρωθούν με τον αγριόχοιρο της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης και να δώσουν γόνιμα υβρίδια. Ειδικότερα ο αγριόχοιρος της Δυτικής Ηπειρωτικής Ευρώπης διασταυρούμενος με τον οικόσιτο χοίρο δίνει υβρίδια που διαθέτουν 36, 37 ή 38 ζεύγη χρωμοσώμων.

Τονίζεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι τα υβρίδια αυτά είναι γόνιμα γιατί σε πολλές περιπτώσεις διασταυρώσεων άλλων ειδών τα παραγόμενα υβρίδια είναι άγονα όπως π.χ. το μουλάρι (γάϊδαρος Χ άλογο). Βέβαια εκτός από την μεγάλη διαφορά στον γενότυπο, λόγω διαφορετικού αριθμού χρωμοσώμων, τα υβρίδια παρουσιάζουν και φαινοτυπικές διαφορές και κυρίως αυτά της πρώτης γενιάς, διότι στις μετέπειτα γενεές οι διαφορές αυτές τείνουν να αμβλυνθούν, η νόθευση όμως του γενότυπου παραμένει. Ετσι σ’ ένα πληθυσμό υβριδίων θα δούμε μεν τα τυπικά χαρακτηριστικά του καθαρόαιμου να υπερισχύουν, αλλά ανάμεσα στα ζώα αυτά κάποια θα έχουν περιστραμμένη ουρά, αυτιά με τάση να πέφτουν, λευκωπά άκρα, «ξεπλυμένο» χρώμα καφετί κ.λ.π., φτωχό τρίχωμα, γουρουνόπουλα χωρίς επιμήκεις ρίγες, κάπρους που οι χαυλιόδοντές τους δεν εφάπτονται απόλυτα όταν κλείνει το στόμα κ.α.

Ποιο είναι όμως πρακτικά το πρόβλημα της γενετικής μόλυνσης του πληθυσμού του αγριόχοιρου;

· Πρώτον η αισθητική υποβάθμιση των ζώων. Φανταστείτε να τριγυρνούν στα δάση της πατρίδας μας γουρούνια παρδαλά, με μισοπεσμένα αυτιά,με περιστραμμένη ουρά, υπέρβαρα κ.λ.π. Εγώ τουλάχιστον ως κυνηγός θα ένοιωθα αηδία!

· Δεύτερον. Ερευνες που έκαναν Γάλλοι επιστήμονες και τα αποτελέσματά τους δημοσιεύθηκαν στην μηνιαία επιθεώρηση του Εθνικού Οργανισμού Θήρας της Γαλλίας (Office National de la chasse), έδειξαν ότι τα υβρίδια του αγριόχοιρου με τον οικόσιτο χοίρο έχουν μειωμένο χώρο στο κρανίο για τον εγκέφαλο, πράγμα που σημαίνει λιγότερη ευφυΐα, άρα μειωμένη επιβιωσιμότητα έναντι φυσικών εχθρών και αντιξοοτήτων. Επίσης έδειξαν ότι έχουν μειωμένη οσφρηντική ικανότητα, άρα μειωμένη δυνατότητα λήψης τροφής. Μακροχρόνια λοιπόν και όταν ο υβριδισμός συνεχίζεται ο φυσικός πληθυσμός οδηγείται σε εκφυλισμό με όλες τις συνέπειες που συνεπάγεται αυτό.

· Τρίτον. Μειωμένη αντοχή σε αρρώστιες τι στιγμή που μπαίνει μέσα το αίμα του οικόσιτου χοίρου. Από τα παραπάνω φαίνεται λοιπόν το μέγεθος του εγκλήματος που συντελείται στην Ελληνική ύπαιθρο από τον υβριδισμό του αγριόχοιρου και υπό την πλήρη αδιαφορία των αρμοδίων υπηρεσιών.

Με ποιόν τρόπο όμως γίνεται ο υβριδισμός του αγριόχοιρου στη χώρα μας; Πως δηλαδή έρχονται σε επιμιξία αγριόχοιρος και οικόσιτος χοίρος;

· Πρώτον από τις διασταυρώσεις των οικόσιτων χοίρων ελευθέρας βοσκής ή των υβριδίων ελευθέρας βοσκής (ημιάγρια) με τους καθαρόαιμους αγριόχοιρους.

· Δεύτερον από την «εξαγρίωση» των υβριδίων ελευθέρας βοσκής (ημιαγρίων) κυρίως των αρσενικών και την μετέπειτα διασταύρωσή τους με τους καθαρόαιμους αγριόχοιρους, και

· Τρίτον από την απελευθέρωση υβριδίων από τους Κυνηγετικούς συλλόγους.

Και εδώ τίθεται το ερώτημα, γιατί γίνονται όλα αυτά; Είναι απλό: Αφ’ ενός η εκτροφή ημιάγριων ελευθέρας βοσκής επιδοτείται από τις Δ/νσεις Γεωργίας και αφ’ ετέρου οι τεχνητώς εκτρεφόμενοι αγριόχοιροι είναι το πλείστον υβρίδια, διότι αυτά είναι παραγωγικότερα από τα καθαρόαιμα και επίσης διότι η ανεύρεση καθαρόαιμων γεννητόρων είναι δύσκολη εφ’ όσον η σύλληψη αγρίων ζώων από ιδιώτες απαγορεύεται. Και τι πρέπει να γίνει;

· Πρώτον οι κυνηγετικοί σύλλογοι να αποφεύγουν να απελευθερώνουν αγριόχοιρους από ιδιωτικά εκτροφεία και όταν αυτό συμβαίνει να ζητούν πιστοποιητικό καθαροαιμίας από τον εκτροφέα. Επίσης στο εκτροφείο να ρίχνουν μια ματιά στην μορφολογία των γεννητόρων μήπως εντοπίσουν φαινοτυπικά σημάδια υβριδισμού. Οι κυνηγετικοί σύλλογοι που δεν τηρούν τα παραπάνω να μην τυχαίνουν οικονομικής ενίσχυσης από τις Ομοσπονδίες και να μην εγκρίνεται η δαπάνη αυτή ως φιλοθηραματική από τα Δασαρχεία.

· Δεύτερον, το Υπουργείο Γεωργίας να προβεί σε κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε:

* Η Δασική Υπηρεσία να προβαίνει σε συνεργασία με το επιστημονικό προσωπικό των κυνηγετικών οργανώσεων σε δειγματοληπτικό έλεγχο της καθαροαιμίας των αγορασθέντων αγριόχοιρων, που πρόκειται να απελευθερωθούν, από ιδιωτικά εκτροφεία. Για να γίνει αυτό αρκεί η λήψη 10 ml αίματος από κάθε ζώο και η συνεργασία με ένα εργαστήριο κυτογεννετικής κάποιας Κτηνιατρικής Σχολής για την ανάλυση του καρυοτύπου.

* Να απαγορευθεί η εκτροφή υβριδίων αγριόχοιρου (ημιάγρια) και οικόσιτου χοίρου με ελεύθερη βοσκή. Ως αντιστάθμισμα θα πρέπει να παραχωρείται στους εκτροφείς κατά χρήση δασική έκταση, εμβαδού αναλόγου της δυναμικότητας της μονάδας (13,3 m2 ανά kg εκτρεφόμενου ζώου), όπως σε ανάλογες περιπτώσεις παραχωρείται έκταση για εγκαταστάσεις ποιμνιοστασίων, πτηνοτροφίων κλπ.

Παρακάτω παρατίθενται κάποιοι όροι της γεννετικής για την καλύτερη κατανόηση των παραπάνω: Γονίδιο είναι μια μονάδα κληρονομικότητας που ελέγχει κάποιο χαρακτηριστικό του οργανισμού. Χρωμόσωμα είναι οι φορείς στους οποίους βρίσκονται κατά κανόνα τα γονίδια. Τα χρωμόσωμα βρίσκονται στους πυρήνες των κυττάρων των οργανισμών και πολλοί απ’ αυτούς είναι διπλοειδείς δηλαδή οι πυρήνες τους περιέχουν δύο σειρές χρωμοσώμων (ζεύγη).Κυτογεννετική είναι η επιστήμη που μελετά την κληρονομικότητα σε σχέση με τα κύτταρα. Καρυότυπος είναι η συγκεκριμένη χρωμοσωμική συγκρότηση ενός ατόμου ή ομάδας συγγενών ατόμων, η οποία προσδιορίζεται από το μήκος των χρωμοσώμων, τη μορφολογία τους και τον αριθμό τους. Φαινότυπος είναι η εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου. Γενότυπος είναι η γενετική σύσταση ενός ατόμου.

Πολύ ενδιαφέρον!