Γιατί η θήρα αποτελεί μέρος της στρατηγικής για τα δάση

Η Θήρα ανήκει στο πλαίσιο της Στρατηγικής για τα Δάση, όπως φαίνεται από την τοποθέτηση του Ωρίωνα στη διαβούλευση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάση, η οποία και αναπτύσσεται επαρκώς στο άρθρο που ακολουθεί. 

1. Γενικά

Όλες οι επιστημονικές εταιρείες και οι σοβαρές περιβαλλοντικές οργανώσεις αναφέρουν τη σημασία της θήρας ως μέσω διαχείρισης και «πολύτιμο περιβαλλοντικό εργαλείο». Το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνωρίζει τη σημασία της θήρας στις αγροτικές περιοχές (κανονισμός 882/1987). Στο συνέδριο για τις περιοχές του δικτύου "Natura 2000" που πραγματοποιήθηκε στο Bath της Μ. Βρετανίας, οι ειδικοί επιστήμονες συμπέραναν ότι "...η δραστηριότητα της θήρας είναι συμβατή με την προστασία μιας περιοχής αρκεί να υπόκειται σε χρονικούς και χωρικούς περιορισμούς". Τέτοιοι περιορισμοί αφθονούν στη χώρα μας, σε βαθμό μάλιστα που πολύ εύστοχα ο γνωστός καθηγητής κ. Ντάφης, επισημαίνει ότι "...το κυνήγι δεν πρέπει υποχρεωτικά να απαγορεύεται σε ζώνες προστασίας..." και ότι "...τα μέτρα προστασίας για ένα είδος είναι αναγκαία μόνο όταν αυτό απειλείται".

Στα συμπεράσματα του 10ου Πανελληνίου Δασολογικού Συνεδρίου της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας, το 2002, αναφέρεται ότι: "Η θήρα έχει αναγνωριστεί ως μία από τις αξίες των υγροτόπων. Τα οφέλη που δημιουργεί είναι πολλαπλά τόσο για τους υγροτόπους (προστατευτικά, διαχειριστικά κλπ.) όσο και για τον άνθρωπο (κοινωνικά, οικονομικά κλπ.)". Η θήρα μπορεί να θανατώνει μερικά άτομα του είδους, ωστόσο η διαχείριση του είδους επειδή είναι θήραμα αυξάνει τον πληθυσμό του (Connelly et al. 2005, Μπίρτσας κ.α. 2009). Ο αντικυνηγετικός συναισθηματισμός εντοπίζεται σε μια μειοψηφία της κοινωνίας, ανθρώπων που ζουν κυρίως σε πόλη (Shaw 1977, Holden 1987, Mendelsohn et al. 1997, Heberlein and Ericsson 2005).

2. Η θήρα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα θηρεύονται τα λιγότερα είδη σε σύγκριση με πολλά κράτη της Ευρώπης, απαγορεύεται η χρήση σφυριχτρών και ομοιωμάτων, η ημερήσια διάρκεια θήρας είναι μικρότερη και οι χωρικές απαγορεύσεις είναι υπερβολικά περισσότερες από άλλα κράτη της Ευρώπης και της Β. Αμερικής (Σώκος κ.α. 2002β). Οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς αδυνατούν να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στις ανάγκες της θηραματοπονίας και έτσι συχνά προβαίνουν σε υπερβολικές απαγορεύσεις θήρας (Μπίρτσας 2006). Από την άλλη, τις τελευταίες δεκαετίες οι ελληνικές κυνηγετικές οργανώσεις έχουν πραγματοποιήσει σοβαρά βήματα προς την καλύτερη διαχείριση των θηραμάτων. Συγκεκριμένα υλοποιούν προγράμματα καταγραφής της κάρπωσης και παρακολούθηση των πληθυσμών, ενώ στο πλαίσιο του Προγράμματος Βελτίωσης των Ενδιαιτημάτων πραγματοποιούν έργα για τη βελτίωση των ενδιαιτημάτων της άγριας πανίδας. Επιπρόσθετα, έχουν συστήσει το Σώμα της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής, το οποίο έχει να επιδείξει σοβαρό έργο με πλήθος μηνύσεων για παράνομες πράξεις. Η χρηματοδότηση για τις δράσεις αυτές ξεπερνά τα 10.200.000€ και βασίζεται αποκλειστικά σε συνδρομές των κυνηγών (ΚΣΕ 2009).

3. Θήρα και βιοποικιλότητα

O αριθμός των θηρευσίμων ειδών πτηνών αποτελεί μόνο το 7,24% του συνολικού αριθμού ειδών πτηνών της χώρας. Επιπρόσθετα είδη όπως η καρακάξα, κάργια, κουρούνα, ψαρόνι και σιταρήθρα έχουν μικρή σημασία για τους Έλληνες κυνηγούς (ΚΣΕ 2008), οπότε το ανωτέρω ποσοστό μειώνεται στο 6%. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα θηλαστικά είναι 4,34%, ενώ εάν ληφθεί υπόψη πως η αλεπού και το πετροκούναβο δεν έχουν ενδιαφέρον για τους κυνηγούς, το ποσοστό πέφτει στο 2,6%. Η θήρα επομένως αναφέρεται σε ένα πολύ μικρό αριθμό ειδών πτηνών για να θεωρείται απειλή για το σύνολο της βιοποικιλότητας των ειδών πτηνών και θηλαστικών. Αντίθετα, με τις δράσεις που πραγματοποιούν οι κυνηγοί (θηροφύλαξη, βελτίωση ενδιαιτημάτων, έρευνες και καταμετρήσεις, εκπαίδευση και ενημέρωση, έλεγχος αρπάγων – παρακολούθηση νοσημάτων) βοηθούν συνολικά στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Με τον τρόπο αυτό εκπληρώνεται η προσέγγιση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) η οποία αναφέρεται στη διατήρηση μέσω της ορθής χρήσης (conservation through wise use). Αναλυτικότερα, η πολιτική της IUCN, το 2000, για την αειφορική χρήση των φυσικών πόρων αναφέρει πως: «Η χρήση των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, εάν είναι αειφορική, είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη διατήρησή τους επειδή τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, που αντλούνται από τη χρήση, προσφέρουν κίνητρα στους ανθρώπους για να διατηρήσουν τους πόρους» (2nd World Conservation Congress).

4. Συμπέρασμα

Η θήρα στο πλαίσιο της αειφορικής διαχείρισης της, και καθώς αποτελεί ανέκαθεν ένα σοβαρό μέρος της δασικής πολιτικής και δασικής νομοθεσίας, ορθά αναφέρεται ως «εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης» στο Σχέδιο της Στρατηγικής για τα Δάση. Οι Έλληνες κυνηγοί και οι άμεσα συνεργαζόμενες και υπό την επίβλεψη της Δασικής Υπηρεσίας κυνηγετικές οργανώσεις μπορούν να προσφέρουν πολλά στην αειφορική διαχείριση των μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων της χώρας μας.